از لامپ معمولی تا لیزر!

آقای سید حسن نبوی، مدیر مركز ملی علوم و فنون لیزر ایران، در برنامۀ رادیوم برای شروع گفت لیزر وسیله‌ای است كه با آن نور خاصی تولید می‌شود و بسیار كاربردی است. از كاربرد در عرصۀ پزشكی گرفته تا صنعت. نور پیرامون ما انقدر در دسترس است كه ما كمتر به آن توجه می‌كنیم، در صورتی كه بسیار پدیدۀ مهمی است. این اهمیت تا جایی است كه خداوند خود را با نور مثال زده است.
آقای نبوی گفت لیزر نوری تقویت شده است. نوری مثل نور لامپ را درنظر بگیرید كه در شرایط ویژه تقویت شده باشد. به عبارت ساده‌تر تصور كنید كه میان دو آینه‌ كه نسبت به هم موازی‌اند ایستاده‌اید. تصویر شما تا بینهایت تكرار می‌شود و این دقیقا همان كاری است كه برای تولید نور لیزر انجام می‌شود. یك لامپ را بین دو آینه كه از آنها آینۀ صددرصد است و نوری عبور نمی‌دهد و دیگری كه كمی نور از آن خارج می‌شود قرار می‌دهیم. نور لامپ آنقدر بین دو آینه در رفت و برگشت قرار می‌گیرد تا در شرایط آستانه قرار گیرد و بالاخره نور لیزر از همان آینه‌ای كه نور را عبور می‌داد خارج شود. همۀ این فرایند در حد چند فمتو ( 10 به توان 12- ) یا نانو (‌10 به توان 9-)‌ یا میكرو (10 به توان 6-)‌ ثانیه اتفاق می‌افتد.

در ادامه وی افزود:‌ ما نور لامپ را كه تمامی جهات منتشر می‌شوند حذف و فقط یك راستا را تقویت می‌كنیم. مثلا یك لامپ 100 واتی را با همۀ فتون‌ها و اجزایش در نظر بگیرید. حالا لیرزی 100 واتی را در نظر بگیرید كه همۀ آن فتون‌ها در مقطع 2 تا 3 میلی‌متری جمع و منتشر می‌شود در نتیجه اثربخشی به مراتب بیشتری خواهد داشت مثل برش راحت و آسان فلزات. در لیرزهایی كه برای برش فلزات استفاده می‌شود، طول موج‌هایی تقویت می‌شوند كه سمت طول موج‌های حرارتی بروند تا بتوانند فلز را در محل برش ذوب كنند. به زبان ساده لامپ هر لیزر بسته به نوع كاربردش متفاوت است.

در پایان برنامه آقای نبوی از كاربرد لیزر در پزشكی گفت. در پزشكی از لیزرها هم در درمان استفاده می‌شود، مثل درمان عارصه‌ای در چشم،‌ قلب یا كلیه یا حتی در لیزرتراپی در مراكز فیزیوتراپی و هم در تشخیص. مثلا امروزه لیزر به كمك تشخیص بیماری سرطان آمده است و تاكید كرد كه صرفا تولید لیزر نیست كه مهم است، بلكه هدایت آن نیز بسیار اهمیت دارد.