ژنتیك در اختیار دیرین انسان شناسی

به تازگی دانش ژنتیك به كمك باستان شناسی آمده و باستان شناس ها با مشتی خاك پازل های خود را برای رمز گشایی زندگی انسان در روزگار گذشته بررسی می كنند. چطور این امكان به وجود آمده و دنیای دی ان ای ها باستان شناسی را متحول كرده است؟!
باستان شناس ها و دیرین انسان شناس ها دهه ها فقط مواد فرهنگی به جا مانده از انسان های گذشته را برای بررسی در اختیار داشتند، موادی مثل سفال ها، معماری، ابزار آلات جنگی و چیزهایی از این قبیل. اما از اواسط دهه هشتاد میلادی تكنیك های جدیدی رشد و توسعه پیدا كرد و این ایده شكل گرفت كه برای تحلیل انسان های گذشته از ژنتیك استفاده كنیم. این اتفاق تا حدودی جدید است ولی اولین پژوهش درباره ژنتیك انسان گذشته در سال 1984 میلادی انجام شده است.
اما چرا بعد از این همه سال هنوز دانش ژنتیك در دیرین انسان شناسی را جدید و بدیع می دانیم؟!
مولكول دی ان ای مثل بقیه مولكول ها در گذر زمان شكسته می شود، وقتی صحبت از اسكلت هایی می كنیم كه بیش از صد هزار سال قدمت دارند، یعنی این بقایا یا تبدیل به سنگواره شدن یا در حال تبدیل شدن به سنگواره هستند، مگر در مواقعی خاص كه به دلیل شرایط محیطی این بقایا سالم تر مانده باشند. از سال 1984 كه اولین پژوهش درباره انسان گذشته صورت گرفته تا به امروز شیوه های تحقیق و پژوهش بسیار پیشرفت كرده است. انسان در این حوزه به چنان پیشرفتی رسیده كه حتی می تواند از نمونه های انسانی تا سیصد هزار سال پیش دی ان ای استخراج كند.
همین پیشرفت های ژنتیكی باعث شد ما در یك دهه گذشته بفهمیم كه انسان امروزی با نئاندرتال ها رابطه خویشناوندی داشته. در اصل در ژنتیك همه ما از ژنتیك نئاندرتال ها وجود دارد. حتی در مواردی ژنتیك پا را از دیرین انسان شناسی جلو گذاشته و حضور انسانی را در ژنتیك انسان گذشته پیدا كرده كه هنوز در انسان شناسی با آن آشنا نشده ایم.
در آخر اما زیباترین نقطه ای كه ژنتیك به كمك ما آمده در مسائلی مثل مبارزه با نژاد پرستی است. ما در حال حاضر به این فهم رسیده ایم با وجود تمام تفاوت های ظاهری كه بین انسان های مختلف وجود دارد، همه ما به یك خانواده سیاه پوست در شرق آفریقا بر می گردیم. چیزی در حدود 60 تا 70 هزار سال پیش همه ما عضو آن خانواده بودیم و در گذر زمان، فقط تغییراتی در ظاهر ما ایجاد شده است.