میرداماد از آندلس تا تهران در پی دانشمندان بنام ایرانی

میر برهان‌الدین محمدباقر استرآبادی معروف به «میرداماد»، معلم ثالث و متخلص به اشراق، فیلسوف، متكلم و فقیه برجسته دوره‌ی صفویه و از اركانِ مكتب فلسفی اصفهان است. میرداماد فرزندِ میر شمس الدین محمد استرآبادی مشهور به داماد و از سادات حسینی گرگان است. محمد استرآبادی با دختر علی بن عبد العالی معروف به محقق كركی ازدواج كرد و به همین دلیل او را داماد نامیدند. در كودكی به توس هجرت كرد و علوم دینی را نزد سید علی فرزند ابی‌الحسن موسوی عاملی و دیگر استادان آن دیار آموخت. همچنین علوم فلسفه و ریاضیات را در دوران حضورش در توس آموخت. میر محمدباقر سپس راه قزوین پیش گرفت. در سال 988 دوباره به خراسان آمد و تا سال 993 در آنجا ماندگار شد و سپس به كاشان مهاجرت كرد. میرداماد مانند بسیاری از حكما و عرفا، كه ذوق شعر و شاعری داشته‌اند، به سرودن شعر عربی و فارسی می‌پرداخت و به «اشراق» تخلص می‌كرد. مجموعه‌ی اشعار او بعدها به نام «دیوان میرداماد» گردآوری شده‌است. میرداماد در قصیده‌ای مقام علمی خود را برتر از افلاطون و ارسطو دانسته و می‌گوید:

ز شفای من ارسطو شده بهره مند دانش ز رُموز من فَلاطون زده گام در معانی

میرداماد افزون بر تكیه كردن به برهان و استدلال، گرایش‌های عرفانی نیز داشت. به طوری كه روح اشراق بر افكارش غلبه داشت و سیر روحی‌اش در راه عرفان بود. میهمان این برنامه‌ خانم مریم سالم استاد فلسفه اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی بود.