فضای «می‌تو» در ایران بیشتر شبیه یك تسویه حساب شخصی است تا یك جنبش اجتماعی

جنبشی كه به قصد امن كردن فضای سینما آغاز شد تا جلوی تعرض و هرگونه آزار به زنان سینمای كشور را بگیرد اما كم‌كم به جای روال قانونی و منطقی پیگیری این اتفاقات اسیر حاشیه و پیگیری مطالبات در شبكه‌های اجتماعی شد و شاید همین موضوع باعث شد كم‌كم افرادی كه همراه این جنبش شده بودند، چه بین زنان سینماگر و چه بین مردان سینماگر، تك به تك از این جنبش جدا شوند و كار به جایی برسد كه بعضی‌ها برای این ماجرا در دادگاه اقامه دعوا و اعاده حیثیت كنند.

تا امروز ظاهرا به جز یكی دو مورد، هیچ‌كدام از روایت‌های ادعایی جنبش 800 زن، در دادگاه‌های كشور پیگیری نشده است.

اما كسانی كه علیه ادعاهای روایت شده صحبت‌هایی دارند، این روزها در دادگاه تقاضای اعاده حیثیت می‌كنند.

عطیه همتی، خبرنگار و فعال فضای مجازی، در بخشی از برنامه سینماچی، درباره این موضوع گفت‌وگو كرد.

عطیه همتی درباره این ماجرا گفت: «این قصه، قصه تازه‌ای نیست، در سال‌های قبل هم در حوزه‌های دیگر این اتفاق افتاد و ابتدا توسط دانشجویان در دانشگاه‌ها رخ داد كه اسم بعضی از اساتید را منتشر می‌كردند.
اگر بخواهیم به این ماجرا این طور نگاه كنیم كه كسانی كه این ماجرا را راه انداختند، هدفشان چه بوده؟ آیا در راستای كمك به حل این ماجرا بوده؟»

او افزود: «ما فرض را بر این می‌گیریم كه تمام گفته‌ها صادق است و قرار است كه این موضوع كمك كند تا امنیت زنان در سینمای ایران و پشت صحنه سینمای ایران بیشتر شود و كسی كه خطا كار است هم تنبیه شود. اما این تنبیه قرار است به چه شكل اتفاق بیفتد؟ آیا تا الان این جنبش توانسته به نفع زنان حركت كند؟ آیا توانسته وضعیت زنان در سینمای ایران را اصلاح كند؟»

عطیه همتی در ادامه بیان كرد: «می‌بینیم كه همچین اتفاقی نیفتاده است.

فقط یك سری اسامی مطرح می‌شود، دوباره همه منتظر می‌شوند كه یك سری اسامی دیگری مطرح شود. این طور كه تا الان احساس كردم این ماجرا روی روحیه كنجكاوی و پیگیری مردم در فضای مجازی سوار شده است و خیلی از كسانی كه آن را دنبال می‌كنند، منتظرند تا ببینند سریال «می‌تو» این هفته قرار است چه داستان تازه‌ای برایشان پخش كند وگرنه تا الان اگر كسی حس كرده است كه در این چند وقت اصلاحی یا روند قانونی درستی اتفاق افتاده است، بگوید.»

در ایران دو شاخصه مهم وجود دارد، یكی اینكه این ماجرا استوار بر شبكه‌های اجتماعی است و اینكه تا این لحظه تقریبا هیچكس به دادگاه یا نظام قضایی كشور برای پیگیری این ماجراها رجوع نكرده است.

عطیه همتی با توجه به این دو شاخصه، درباره شكل‌گیری و به نتیجه رسیدن این ماجرا گفت: «من وقتی حرف از جنبش می‌زنم یاد این میفتم كه یك جمع یا گروهی، یك جریانی، خواهان مطالبه و یا اعتراض نسبت به یك موضوعی هستند و می‌خواهند علیه آن قیام كنند.

قیام به این معنی كه یعنی من قیام می‌كنم كه همه آن ساختار غلط را برهم بزنم، همه آدم‌هایی كه به من ظلم می‌كنند را مجازات كنم، آیا تا حالا این اتفاق افتاده است؟»

او افزود: «كسانی كه به گفته خیلی از اهالی سینمایی كه دستشان در كار است و خبر دارند، آنها ظلم‌های بزرگ‌تر را به زن‌ها كرده‌اند. قدرت بزرگ‌تر دست آنهاست. چرا تا حالا چیزی علیه آنها گفته نشده است؟»

همتی در پاسخ به این پرسش كه آیا این كار گزینشی انجام می‌شود، گفت: «بیشتر شبیه یك تسویه حساب شخصی پیش می‌رود، حتی اگر عمدی هم در این ماجرا وجود نداشته باشد، ما با خیلی از جامعه شناسان در مورد این موضوع صحبت كردیم، فضای «می‌تو» در ایران بیشتر شبیه یك تسویه حساب شخصی است تا یك جنبش اجتماعی.»

او افزود: «این تسویه حساب نه حتی با افراد، حتی با حاكمیت است، چرا؟ چون شما اجازه نمی‌دهید كه حتی «می‌تو» از بستر شبكه‌های اجتماعی وارد بسترهای قانونی شود.

من وقتی نسبت به متجاوزی اعتراض دارم، این كه فقط در فضای مجازی داد و بیداد كنم یا علیه‌اش صحبت كنم، دردی را دوا نمی‌كند. من باید آدم آزار دهنده را در محكمه‌های قانونی مجازات كنم.»

همتی با تاكید بر اهمیت اقدام قانونی علیه متجاوزان گفت: «من باید كاری كنم كه قانون جلوی این آدم بایستد چون زور قانون از من بیشتر است.

ولی این محكمه تبدیل به شبكه اجتماعی شده است و خود سردمداران حتی به این محكمه وفادار نیستند.

من چطور می‌توانم از بستر شبكه اجتماعی استفاده كنم، اسامی افراد را مطرح كنم، بعد خودم در آن شبكه اجتماعی، آنجایی كه به نفع من است از آنها عكس و استوری هم بگذارم؟»

همتی ادامه داد: «شما وقتی جنبشی را ایجاد می‌كنید باید تاوان آن و تاوان مبارزه را هم بپذیری.

این طور نیست كه من امروز مبارزه می‌كنم، فردا با آن شخص پشت یك تریبون قرار می‌گیرم و با او عكس می‌گیرم و فردا با او كار می‌كنم.بعد دوباره پس فردا لباس مبارزه تنم می‌كنم.»

عطیه همتی در پاسخ به این پرسش كه آیا صحبتی مبنی بر اینكه عمدی در این ماجرا برای اینكه به محكمه‌های قضایی نروند، وجود دارد، گفت: «من از طریق معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری كه پیگیر بودم، كه شما تشریف بیاورید متولی شوید كه اگر زنی آسیب دیده در فضای هنری كشور، من متولی می‌شوم و من اصلا باید حق او را بگیرم. من حتی در این موضوع با خانم خزعلی صحبت كردم و ما یك مصاحبه داشتیم.»

همتی تصریح كرد: «خانم خزعلی گفتند بله ما اعلام آمادگی می‌كنیم، هركسی كه احساس می‌كند فضای ناامنی وجود دارد، بیاید با ما در موردش صحبت كند تا ما برایش ساز و كار بچینیم.

ایشان می‌گفتند ما از خیلی از این خانم‌ها دعوت كردیم، برخی از آنها مخفیانه آمدند و گفتند حتی نباید سردمداران اصلی متوجه شوند كه ما آمده‌ایم. حالا این سردمداران اصلی كه دایه دلسوزتر از مادرند، كجا هستند؟»

عطیه همتی در ادامه گفت: «از خود كسانی كه اعتراض دارند، هستند كسانی كه تلاش می‌كنند ماجرا به دادگاه نرسد و حتی كسانی كه دوست داشتند از طریق محكمه‌های داخلی پیگیر شوند را تهدید كرده بودند كه اگر شما بخواهید این كار را انجام بدهید از فضای كاری محروم می‌شوید و ما این قدرت را داریم كه شما را محروم كنیم. برای همین می‌گویم «می‌تو» به جای اینكه به نفع زن هنرمند ایرانی رفتار كند، عملا به ضررش حركت می‌كند.»


برنامه سینماچی جمعه‌ها ساعت 16 از رادیو جوان پخش می‌شود.